Οι Αστυνομικοί στην Εθνική Αντίσταση

Η Εθνική Αντίσταση σην Ελλάδα, χαρακτηρίζεται και διακρίνεται για την καθολικότητα της.

Καθολικότητα:

α) Στο χρόνο: Απο την πρώτη ως την τελευταία μέρα της κατοχής.

β) Στο χώρο: Απο τη μια άκρη της Ελλάδας ως την άλλη, στα βουνά και στις πεδιάδες,στα χωριά και στις πόλεις

γ) Στις ηλικίες: Μικρά παιδιά, έφηβοι,νέοι,γέροι

δ)Στα φύλα: Γυναίκες και άνδρες

ε)Στην κοινωνική διαστρωμάτωση:Εργάτες,αγρότες,υπάλληλοι, συνταξιούχοι, επιστήμονες, καλιτέχνες, διανοούμενοι, ιερωμένοι, στρατιωτικοί, εκπαιδευτικοί, φοιτητές, μαθητές.

Σ ́αυτή την καθολική συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, εκ πρώτης

όψεως, συμμετείχαν και οι υπάλληλοι της Αστυνομίας πόλεων και της Χωροφυλακής.

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΤΟΥ

Τα Σώματα Ασφαλείας, από την φύση τους ως κατασταλτικός μηχανισμός, ως όργανα υπηρέτησης

της κρατικής εξουσίας, υπηρετούν τυφλά το όποιο κράτος, εθνικό ή εχθρικό.

Ως θεσμός, τα Σώματα Ασφαλείας, σχηματίστηκαν γι' αυτό το λόγο κι αυτός είναι ο προορισμός

τους. Ειδικά στα δικτατορικά καθεστώτα τα Σώματα Ασφαλείας, από όργανα «επιφορτισμένα με την επιβολή του νόμου και την τήρηση της τάξης» μετατρέπονται σε όργανα δίωξης των αντιφρονούντων, του όποιου πολίτη αμφισβητεί την εξουσία τους.

Το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου, γαλουχημένο με τα φασιστικά ιδεώδη, είχε μετα τρέψει ακόμα περισσότερο τα Σώματα Ασφαλείας σε ιδιωτικά σώματα, εναντίον όλων των πολιτών οι οποίοι αμφισβητούσαν τους δημιουργούς του «Γ' Ελληνικού Πολιτισμού» όπως αυτοαποκαλούνταν οι ίδιοι οι δικτάτορες.

Συνεπείς, λοιπόν, με τον εαυτό τους, με τη φύση τους και τον προορισμό τους τα Σώματα Ασφαλεί ας, ως θεσμός, πέρασαν στην υπηρεσία των κατακτητών.

Γι' αυτό το λόγο και παρέδωσαν τους πολιτικούς κρατούμενους, αντίπαλους του καθεστώτος, στη

συντριπτική πλειοψηφία τους κομμουνιστές, στα στρατεύματα κατοχής, όπως και τους καταλόγους

των αντιφρονούντων, τους οποίους είχαν υπό παρακολούθηση.

Εδώ, όμως, υπήρξε και η πρώτη αντίδραση των υπηρετούντων υπαλλήλων στα Σώματα Ασφαλεί ας. Οι αστυνομικοί Σταθμάρχες Χωροφυλακής Σίκινου, Φολεγάνδρου, Κιμώλου και Ίου, καθώς και

οι χωροφύλακες των αντίστοιχων Σταθμών, βοήθησαν άμεσα, ή έμμεσα, ή έκαναν στραβά μάτια και απελευθερώθηκαν ή δραπέτευσαν 178 πολιτικοί κρατούμενοι, εξόριστοι σ’αυτά τα νησιά.

Είναι φανερό. Δεν είναι μεμονωμένες πράξεις, μεμονωμένων ατόμων. Δεν ήταν επίσης κι ένα καθολικό φαινόμενο.

Το γεγονός όμως ότι υπήρξε αυτού του είδους η αντίδραση κι από τις πρώτες μέρες της κατοχής,

αποδεικνύει ότι το δικτατορικό καθεστώς δεν είχε καταφέρει να διαβρώσει, με τα φασιστικά ιδεώδη, όλους τους υπαλλήλους, που υπηρετούσαν στα Σώματα Ασφαλείας.

Αντίθετα, τα πατριωτικά, τα αντιφασιστικά και τα δημοκρατικά ιδεώδη, οδήγησαν πολλούς απ' αυτούς και στη συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση.

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Την πρώτη αυτή αντίδραση ακολούθησαν κι άλλες

• Στην Ελασσόνα ο ενωμοτάρχης πληροφορεί την τοπική οργάνωση του ΚΚΕ ότι πρόκειται να γί-

νουν συλλήψεις και οι παρακολουθούμενοι κομμουνιστές, κρύβονται και διαφεύγουν τη σύλληψη από τις αρχές της κατοχής.

• Σ την Αθήνα ο αστυφύλακας Παναγιώτης Βουτόπουλος, ο οποίος δεν πρόδωσε τον Απόστολο Σάντα και τον Μανώλη Γλέζο, που τους συνέλαβε στις 31 Μαΐου 1941 , επί της οδού Ερμού, για πα ράβαση του χρόνου κυκλοφορίας (πέραν της δωδεκάτης) και κράτησε το μυστικό για την αρπαγή της σβάστικας («Αστυνομική Επιθεώρησις», 1 Σεπτ. 1950, τεύχος 26), απολύεται μαζί με όλους τους εν υπηρεσία αστυνομικούς των τμημάτων γύρω από την Ακρόπολη.

• Η άρνηση ανδρών της Χωροφυλακής να ορκιστούν πίστη στον Μουσολίνι και η απόλυσή τους.

• Η παραδοχή από μέρους του Γερμανού στρατιωτικού διοικητή Αθηνών, της ανοχής των Ελλήνων Αστυνομικών απέναντι σε εκδηλώσεις υπέρ των Άγγλων αιχμαλώτων, στο ανακοινωθέν του της 31 Μαΐου 1941: «Αι τοιαύται εκδηλώσεις γίνονται ανεκταί εκ μέρους της ελληνικής αστυνομίας...».

• Η εκτέλεση του χωροφύλακα Σινάνογλου, διότι άνοιξε τις φυλακές Καστοριάς και άφησε ελεύθερους, τους κρατούμενους αγωνιστές το 1942 («Ιστορία Αντίστασης 1940-45», Εκδ. «Αυλός», Αθ.1979, τ.β ́, σελ. 577).

• Η συμμετοχή του υπομοίραρχου Γεράσιμου Μαζαράκη και των ανθυπομοιράρχων Παν. Γεωργακόπουλου και Γιάννη Χριστόπουλου στην οργάνωση, που σχηματίστηκε στα Γρεβενά το Σεπτέμβριο του 1941 εναντίον του «Βασιλείου της Πίνδου», που δημιούργησαν οι κατακτητές στην καρδιά της Ελλάδας.

• Η προσχώρηση του μοιράρχου Θωμά Βενετσανόπουλου, διοικητή Σταθμού Χωροφυλακής Σιατίστης, με όλη τη δύναμη των ανδρών του, στον ΕΛΑΣ.

• Προσχώρηση στον ΕΛΑΣ του Σταθμού Χωροφυλακής Λιβαδίου, με επικεφαλής τον μοίραρχο Χρήστο Πατούσα.

• Το ίδιο και οι χωροφύλακες του Σταθμού Βούρμπας και του Σταθμού Καρυάς.

• Στην πορεία του χρόνου, αρκετοί χωροφύλακες και αξιωματικοί της χωροφυλακής, σε όλη την Ελλάδα, προσχώρησαν στον ΕΛΑΣ, στον ΕΔΕΣ και στην ΕΚΚΑ.

Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Ως θεσμός, ως συστατικό στοιχείο καταστολής της κρατικής εξουσίας, τα Σώματα Ασφαλείας

υπηρέτησαν τον κατακτητή σε βάρος του ελληνικού λαού.

Επί πλέον υπήρξαν αναμφισβήτητα αξιωματικοί οι οποίοι πρόδωσαν τον όρκο τους προς την πατρίδα και συνεργάστηκαν με τους κατακτητές.

Είναι, επίσης, γεγονός ότι άλλοι διαπνεόμενοι από αντικομμουνιστικό μένος παρέδιδαν κομμουνιστές στους κατακτητές κι από την άλλη βοηθούσαν τους Συμμάχους ως πράκτορές τους.

Παραμένει, όμως, ως μοναδικό γεγονός, ότι απ' όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, μόνο στην Ελλάδα

απήργησαν αστυνομικοί το 1943.

Από πριν βέβαια είχε αρχίσει η οργάνωση αστυνομικών στο ΕΑΜ και το 1943 υπάρχει ήδη το ΕΑΜ Αστυνομίας Πόλεων με επικεφαλής τον αστυνόμο Κώστα Γ. Τσαπόγα και τους αστυνόμους Α' Διονύση Δήμου και Ανδρουλιδάκη με συμμετοχή υπαστυνόμων, ανθυπαστυνόμων, αρχιφυλάκων και αστυφυλάκων, η δύναμη του οποίου έφτασε προς το τέλος της κατοχής να αριθμεί 2.000 περίπου μέλη.

Οι αστυνομικοί της Αστυνομίας Πόλεων πήραν μέρος στη μεγάλη δημοσιοϋπαλληλική 8ήμερη απεργία της 23ης Ιουλίου 1943. Η κατοχική κυβέρνηση Ιωάννου Ράλλη απόλυσε αμέσως 450 αστυ-

νομικούς για να σπάσει την απεργία. Υποχρεώθηκε, όμως, να τους επαναπροσλάβει, ύστερα από

απαίτηση των απεργών, εκτός από 40, τους οποίους κατήγγειλε ως πρωταίτιους και τους παρέπεμψε στο ιταλικό στρατοδικείο το οποίο τους καταδίκασε σε 20 έως 50 χρόνια φυλάκισης.

Το μοναδικό αυτό φαινόμενο, να απεργήσουν αστυνομικοί μόνο στην Ελλάδα, απ' όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, χρήζει ιδιαίτερης επισταμένης έρευνας και μελέτης, την οποία πρωτίστως πρέπει να αναλάβουν να διενεργήσουν οι ίδιοι οι αστυνομικοί.

03.06.2008

Mανώλης Γλέζος