«Παίδες εν καμίνω» οι πυροσβέστες

Της Χαράς Καφαντάρη*
Οι δασικές πυρκαγιές, όπως είναι γνωστό, είναι ένα φυσικό φαινόμενο με περιοδικότητα εμφάνισης ανά 100-150 χρόνια στα μεσογειακά οικοσυστήματα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μόνο το 5% των δασικών πυρκαγιών οφείλεται σε φυσικά αίτια, ενώ οι υπόλοιπες είναι απόρροια ανθρώπινης παρέμβασης, γεγονός που έχει ως συνέπεια τη διατάραξη του φυσικού ρόλου της φωτιάς στα οικοσυστήματα, καθώς μετά από διαδοχικές πυρκαγιές στην ίδια έκταση εξελίσσεται η διαδικασία της ερημοποίησης. Τα πράγματα επιδεινώνονται και από την επελαύνουσα κλιματική αλλαγή και την άνοδο της θερμοκρασίας που αυτή προκαλεί.

Το βασικό τρίπτυχο της διαδικασίας δασοπροστασίας είναι η πρόληψη, η έγκαιρη επέμβαση και η καταστολή.

Δυστυχώς, το υπάρχον σύστημα δασοπυρόσβεσης στην πατρίδα μας βασίζεται αποκλειστικά στην καταστολή. Το μοντέλο αυτό αποδεικνύεται κάθε χρονιά αναποτελεσματικό, ενώ ειδικότερα τα τέσσερα τελευταία «μνημονιακά» χρόνια αποδεικνύεται και «εγκληματικό», κυρίως λόγω των περικοπών των πιστώσεων.

Η παγκόσμια εμπειρία δείχνει ότι η αποτελεσματική πρόληψη πρέπει να αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα της Δημόσιας Διοίκησης. Στην υπό επιτήρηση Ελλάδα εντούτοις, με τη διαρκή αποδυνάμωση των Δασικών Υπηρεσιών, χωρίς δασικούς χάρτες και Δασολόγιο, χωρίς αυστηρό σχεδιασμό χρήσεων γης (το αντίθετο μάλιστα), με τα δάση μας κατά 90% χωρίς διαχειριστικά σχέδια και χωρίς κωδικοποίηση της δασικής νομοθεσίας, η πρόληψη δεν αποτελεί απλά ζητούμενο, αλλά κυρίαρχο αντικείμενο διεκδίκησης.

Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, για κάθε ένα ευρώ που επενδύεται στην πρόληψη αναλογούν δεκάδες ευρώ κόστους δασοπυρόσβεσης και καταστροφών (στη Φλόριντα των ΗΠΑ, για παράδειγμα, η αναλογία αυτή βρέθηκε ότι είναι 1 προς 35). Στη χώρα μας δεν έχει δοθεί ποτέ η δέουσα έμφαση σε αυτόν τον τομέα. Απεναντίας, η σημερινή κυβέρνηση μοιάζει να θεωρεί, σύμφωνα με τις δηλώσεις των αρμοδίων, πρόληψη μια απλή έκκληση προς τους πολίτες να συνεισφέρουν εθελοντικά στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Σε ό,τι αφορά τον τομέα της καταστολής, το δόγμα της αεροπυρόσβεσης, που χρόνια ακολουθείται από το Π.Σ., έχει αποδεδειγμένα πλέον ξεπεράσει τα όριά του. Δασοπυρόσβεση δεν είναι μόνο η αεροπυρόσβεση, ειδικά σήμερα που ο δημόσιος εναέριος στόλος είναι γερασμένος και τα αεροπλάνα είναι καθηλωμένα λόγω βλαβών και έλλειψης ανταλλακτικών. Ούτε μπορεί να συνεχιστεί το φαινόμενο τεράστια κονδύλια να διατίθενται κάθε χρόνο για ενοικίαση μέσω αδιαφανών διαδικασιών, από οργανισμούς που δεν ελέγχονται από το ελληνικό Δημόσιο. Η χρήση των εναέριων μέσων πρέπει να είναι υποστηρικτική των επιχειρούμενων πεζοπόρων τμημάτων και όχι κυρίαρχη.

Είναι δυστυχώς εξαιρετικά αμφίβολο εάν το κονδύλι της Πολιτικής Προστασίας –ύψους 18,5 εκατ. ευρώ– που δόθηκε και φέτος στους δήμους για έργα πρόληψης στα περιαστικά δάση ελέγχθηκε ως προς την ορθή αξιοποίησή του. Οι ελλείψεις σε υλικοτεχνικά μέσα (εκκρεμεί εδώ και τρία χρόνια διαγωνισμός για ελαστικά στο Π.Σ.) και προσωπικό εξοπλισμό (μόνιμων και εθελοντών πυροσβεστών), ο διαχρονικός οργανωτικός κατακερματισμός, καθώς και η υποτίμηση των ειδικών απαιτήσεων δασοπυρόσβεσης υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα του «επιχειρησιακού σχεδιασμού πρόληψης και όχι μόνο καταστολής» του Πυροσβεστικού Σώματος. Η ασφάλεια της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος τίθενται σε διαρκή κίνδυνο, ενώ ιδιαιτέρως πρέπει να επισημανθεί το γεγονός πως τα τεχνικά και οργανωτικά κενά και ελλείμματα θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο την ίδια τη ζωή των πυροσβεστών, οι οποίοι ανταποκρίνονται με υπεράνθρωπες προσπάθειες στο έργο τους.

Μεσούσης ήδη της αντιπυρικής περιόδου για άλλη μια χρονιά έχουμε έξαρση πυρκαγιών – το δεύτερο μόνο 15ήμερο του μήνα καταγράφηκαν περί τις 500. Δεν γίνεται ο φυσικός πλούτος της πατρίδας μας να επαφίεται μόνο στο φιλότιμο των πυροσβεστών, των εθελοντών του Π.Σ. και των εθελοντικών ομάδων της Πολιτικής Προστασίας. Η πολιτεία οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της, να λύσει επιτέλους το χρόνιο θέμα της τριχοτόμησης του Πυροσβεστικού Σώματος και να προχωρήσει άμεσα στην πρόσληψη νέων πυροσβεστών.




* Βουλευτής Β’ Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ