Διεθνής Αμνηστία: Σε κίνδυνο ζωές από τις μεταναστευτικές πολιτικές

Με την αποφασιστικότητά τους να σφραγίσουν τα σύνορά τους η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της βάζουν σε κίνδυνο τις ζωές και τα δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών, σύμφωνα με νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που δόθηκε στη δημοσιότητα .



Η έκθεση «Το ανθρώπινο κόστος της Ευρώπης-φρούριο: Παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις βάρος των μεταναστών και των προσφύγων στα σύνορα της Ευρώπης», δείχνει πως οι μεταναστευτικές πολιτικές και πρακτικές ελέγχου των συνόρων της Ε.Ε. εμποδίζουν τους πρόσφυγες να έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου στην Ε.Ε. και θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο κατά τη διάρκεια ολοένα και πιο επικίνδυνων διαδρομών.

«Η αποτελεσματικότητα των μέτρων της Ε.Ε. για να ανακοπεί η ροή των μεταναστών και των προσφύγων είναι, στην καλύτερη περίπτωση, αμφισβητήσιμη. Στο μεταξύ, το κόστος σε ανθρώπινες ζωές και δυστυχία είναι ανυπολόγιστο και πληρώνεται από μερικούς από τους πιο ευάλωτους ανθρώπους του κόσμου», υπογραμμίζει ο John Dalhuisen, διευθυντής του Προγράμματος Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της Διεθνούς Αμνηστίας.

Ο έλεγχος των συνόρων

Η Ε.Ε. χρηματοδοτεί τη μεταναστευτική της πολιτική με δισεκατομμύρια ευρώ. Εκατομμύρια ευρώ δαπανώνται κάθε χρόνο από τα κράτη-μέλη σε φράχτες, εξελιγμένα συστήματα επιτήρησης και περιπολίες των συνόρων τους.

Ένας αποκαλυπτικός δείκτης σχετικών προτεραιοτήτων έδειξε ότι η Ε.Ε. δαπάνησε σχεδόν 2 δισ. ευρώ για την προστασία των εξωτερικών της συνόρων μεταξύ των ετών 2007 και 2013, αλλά μόλις 700 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση της κατάστασης των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων εντός της Ε.Ε. κατά την ίδια περίοδο.

Η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της χρηματοδοτούν και συνεργάζονται με γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, το Μαρόκο και η Λιβύη, ώστε να δημιουργήσουν μια ζώνη ασφαλείας γύρω από την Ε.Ε., σε μια προσπάθεια να σταματήσουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες πριν καν φτάσουν στα σύνορα της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή αποστρέφουν το βλέμμα από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων που διαπράττονται σε αυτές τις χώρες.

«Οι χώρες της Ε.Ε. ουσιαστικά πληρώνουν τις γειτονικές χώρες να αστυνομεύουν τα σύνορά τους γι' αυτούς. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές απ 'αυτές τις χώρες είναι συχνά ανίκανες να εγγυηθούν για τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών που έχουν παγιδευτεί εκεί. Πολλοί καταλήγουν άποροι, σε εκμετάλλευση, παρενοχλούνται και δεν έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου».

«Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν μπορούν να απαλλαγούν από τις υποχρεώσεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα προς εκείνους που επιδιώκουν να εισέλθουν στο έδαφός τους, με την ανάθεση του ελέγχου της μετανάστευσής τους σε τρίτες χώρες. Τέτοιου είδους συνεργασία πρέπει να σταματήσει».

Παράνομες «απωθήσεις»



Πρόσφυγες και μετανάστες που καταφέρνουν να φτάσουν στα σύνορα της Ευρώπης κινδυνεύουν με απώθηση. Η Διεθνής Αμνηστία έχει τεκμηριώσει τις απωθήσεις που γίνονται από συνοροφύλακες στη Βουλγαρία και ειδικότερα την Ελλάδα, όπου η πρακτική είναι διαδεδομένη. Οι απωθήσεις είναι παράνομες καθώς αφαιρούν από τους ανθρώπους το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο, συνήθως περιλαμβάνουν βία και μερικές φορές θέτουν σε κίνδυνο ακόμη και την ίδια τους τη ζωή.

Οι απωθήσεις δεν λαμβάνουν χώρα μόνο στα νοτιοανατολικά σύνορα της Ε.Ε. Τον Φεβρουάριο του 2014, η Ισπανική Πολιτοφυλακή άνοιξε πυρ με λαστιχένια σφαιρίδια, άσφαιρα πυρά και δακρυγόνα εναντίον περίπου 250 μεταναστών και προσφύγων που κολυμπούσαν από το Μαρόκο κατά μήκος της παραλίας προς τη Θέουτα, όπου βρίσκεται ο ισπανικός θύλακας στη Βόρεια Αφρική. Δεκατέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι είκοσι τρεις άνθρωποι που κατάφεραν να φτάσουν στην παραλία επιστράφηκαν αμέσως, προφανώς χωρίς πρόσβαση σε οποιαδήποτε επίσημη διαδικασία ασύλου.

«Σύμφωνα με τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, υπάρχουν περισσότεροιεκτοπισμένοι άνθρωποι σήμερα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι συγκλονιστικό το γεγονός ότι η απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτή την ανθρωπιστική κρίση ήταν να συμβάλει σε αυτή».

«Σχεδόν οι μισοί από εκείνους που προσπαθούν να εισέλθουν στην Ε.Ε. δραπετεύουν από συγκρούσεις ή διώξεις σε χώρες όπως η Συρία, το Αφγανιστάν, η Ερυθραία και η Σομαλία. Πρέπει να δοθούν στους πρόσφυγες περισσότεροι τρόποι για να εισέρχονται στην Ε.Ε. με ασφάλεια και νομιμότητα, έτσι ώστε να μην είναι αναγκασμένοι να ξεκινούν επικίνδυνα ταξίδια εξαρχής».

Ζωές που χάνονται στη θάλασσα


Μπροστά σε όλο και μεγαλύτερα εμπόδια για να φτάσουν στην Ευρώπη από τη στεριά, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες επιλέγουν όλο και πιο επικίνδυνεςθαλάσσιες διαδρομές προς την Ελλάδα και την Ιταλία. Κάθε χρόνο εκατοντάδες άνθρωποι πεθαίνουν προσπαθώντας να φτάσουν τις ακτές της Ευρώπης.

Μετά τις τραγωδίες στα ανοιχτά των ακτών του ιταλικού νησιού Λαμπεντούζα, όπου περισσότεροι από 400 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους το 2013, η Ιταλία ξεκίνησε μια πρωτοβουλία έρευνας και διάσωσης που ονομάζεται «Επιχείρηση Mare Nostrum». Έχουν διασωθεί περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι από την έναρξη λειτουργίας της, τον Οκτώβριο του 2013.

Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Μόνο κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2014, περισσότεροι από 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο θάλασσα και το Αιγαίο και εκατοντάδες άλλοι αγνοούνται και θεωρούνται νεκροί. Πολλοί από εκείνους που έχασαν τη ζωή τους ξεκάθαρα προσπαθούσαν να διαφύγουν από τη βία και διώξεις.

«Η ευθύνη για τους θανάτους εκείνων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ε.Ε. είναι συλλογική. Περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. μπορούν και πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ιταλίας, ώστε να σταματήσουν οι άνθρωποι να πνίγονται στη θάλασσα, με την ενίσχυση των προσπαθειών έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο και το Αιγαίο», τονίζει ο John Dalhuisen.

«Οι ανθρώπινες τραγωδίες που εκτυλίσσονται καθημερινά στα σύνορα της Ευρώπης δεν είναι ούτε αναπόφευκτες ούτε πέραν του ελέγχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλές συμβαίνουν εξαιτίας των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει, επιτέλους, να αρχίσουν να βάζουν τους ανθρώπους πάνω από τα σύνορα».