ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ: Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΛΟΥΣΙΩΝ

                           


Του ΑΡΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ*

Τους 16 έφτασαν οι νεκροί από τις συνεχιζόµενες συγκρούσεις της αστυνοµίας αλλά και οπαδών της κυβέρνησης µε τµήµατα της δεξιάς αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα. Στην πρωτεύουσα Καράκας, το επιχειρηµατικό κέντρο αλλά και οι εύπορες συνοικίες στα ανατολικά της πόλης µετατρέπονται σχεδόν καθηµερινά σε πεδίο µάχης µε διαδηλωτές να δηµιουργούν πραγµατικά χαρακώµατα µε οικοδοµικά υλικά και λάστιχα αυτοκινήτων.
Η κυβέρνηση πάντως, σε µια προσπάθεια αποκλιµάκωσης της κρίσης, προχώρησε στη σύλληψη τουλάχιστον επτά στελεχών των µυστικών υπηρεσιών της χώρας που κατηγορούνται για το θάνατο διαδηλωτών κατά τη διάρκεια των συγκεντρώσεων που πραγµατοποιήθηκαν στις 12 Φεβρουαρίου.

Ανεξιχνίαστα παραµένουν πάντως αρκετά άλλα περιστατικά που παρουσιάζουν µια έντονη αποφορά προβοκάτσιας, όπως οι επιθέσεις που πραγµατοποιούσαν εναντίον διαδηλωτών οπλισµένοι άνδρες που επέβαιναν σε µοτοσυκλέτες.

Παρά το γεγονός ότι η οικονοµική κρίση γίνεται πλέον αισθητή σε ευρύτερα στρώµατα του πληθυσµού, η ανθρωπογεωγραφία όσων συµµετέχουν στις βίαιες αντικυβερνητικές συγκεντρώσεις αποδεικνύει ότι δεν κατέβηκαν στους δρόµους αυτοί που πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Οι ταραχές παραµένουν επικεντρωµένες σε περιοχές όπου κατοικούν µεσαία και ανώτερα στρώµατα του πληθυσµού, που επιθυµούν την άµεση ανατροπή της δηµοκρατικά εκλεγµένης κυβέρνησης της Βενεζουέλας.

Ούτως η άλλως, η γενικότερη κατάσταση της οικονοµίας δεν δικαιολογεί µια γνήσια λαϊκή εξέγερση, όπως θέλουν να παρουσιάζουν τις εξελίξεις τα δυτικά µέσα ενηµέρωσης. Η ανεργία στη χώρα παραµένει στο ιδιαίτερα χαµηλό 6% ενώ η φτώχεια συνεχίζει να µειώνεται τα τελευταία χρόνια µε ρυθµούς που δεν συναντώνται σε καµία άλλη χώρα της περιοχής. Το κατά κεφαλήν εισόδηµα αυξάνεται σταθερά την τελευταία δεκαετία µε ρυθµούς 2,7% ετησίως και µόνο το τελευταίο διάστηµα υπήρξαν πραγµατικές µειώσεις µισθών ως αποτέλεσµα της κρίσης. Και όλα αυτά τη στιγµή που το µέσο νοικοκυριό σε αρκετές χώρες της Ευρώπης είδε την αγοραστική του δύναµη να συρρικνώνεται σε ποσοστά που ξεκινούν από 6-7% για να φτάσουν στο 33% στην περίπτωση της Ελλάδας. Παράλληλα η εισοδηµατική ανισότητα, που αποτέλεσε την πηγή της γνήσιας λαϊκής εξέγερσης στην Βραζιλία, µειώθηκε τα τελευταία χρόνια τόσο δραστικά ώστε η Βενεζουέλα γνωρίζει πλέον τα χαµηλότερα ποσοστά σε ολόκληρη τη Λατινική Αµερική. Ακόµη και το πραγµατικά µεγάλο πρόβληµα του πληθωρισµού όµως, που ξεπέρασε το 40% σε ετήσια βάση, δεν µπορεί σε καµία περίπτωση να συγκριθεί µε τα πολύ υψηλότερα ποσοστά που παρατηρούνταν πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τον Ούγκο Τσάβες. Για την ακρίβεια µε εξαίρεση την περασµένη χρονιά οι κυβερνήσεις Τσάβες διατήρησαν για µια δεκαετία τον πληθωρισµό περίπου στο µισό του επιπέδου που βρισκόταν στο µεγαλύτερο µέρος της δεκαετίας του ‘80 και κυρίως του ‘90. Η επιστροφή των πληθωριστικών τάσεων αποτελεί ένα δοµικό πρόβληµα που ταλαιπωρεί τη χώρα σχεδόν από την πρώτη στιγµή που ανακαλύφθηκε πετρέλαιο στην περιοχή και οφείλεται στις στρεβλώσεις που προκαλεί στην οικονοµία και τους µισθούς η διαρκής ροή πετροδολαρίων. Πιο απλά, είναι περισσότερο ένα πρόβληµα των καπιταλιστικών δοµών της οικονοµίας παρά των αριστερών µεταρρυθµίσεων που προωθήθηκαν την τελευταία δεκαετία. Θα πρέπει επίσης να σηµειωθεί ότι για ένα πολύ µεγάλο ποσοστό εργαζοµένων οι µισθοί (και κυρίως ο βασικός µισθός) αναπροσαρµόζονται σχεδόν αυτόµατα στον πληθωρισµό γεγονός που µειώνει σηµαντικά τις επιπτώσεις για τον πληθυσµό.

Ενώ λοιπόν οι συνθήκες της οικονοµίας δεν δικαιολογούν ένα ξέσπασµα γνήσιας λαϊκής οργής, οι πληροφορίες για την ανάµιξη των ΗΠΑ φαίνεται να επιβεβαιώνονται µέρα µε την ηµέρα. Είναι πλέον γνωστό ότι οι πρωταγωνιστές των επεισοδίων, όπως ο Λεοπόλντο Λόπεζ και η Μαρίνα Κορίνα Ματσάντο από το κόµµα SUMATE της αντιπολίτευσης χρηµατοδοτούνται εδώ και χρόνια µε δεκάδες χιλιάδες δολάρια από το αµερικανικό Εθνικό Ταµείο για τη ∆ηµοκρατία (NED), το οποίο έχει εµπλακεί και σε όλες σχεδόν τις πολύχρωµες επαναστάσεις που σηµάδεψαν τις τελευταίες δεκαετίες καθεστώτα της ανατολικής Ευρώπης. O Λόπεζ µάλιστα είχε εκπαιδευθεί από το ∆ιεθνές Ρεπουµπλικανικό Ινστιτούτο (IRI) το οποίο χρηµατοδοτείται από την αµερικανική κυβέρνηση και το οποίο πιστεύεται ότι οργάνωσε σειρά πραξικοπηµάτων σε χώρες όπως η Αϊτή και η Ονδούρα. Σχετικές πληροφορίες είχε επιβεβαιώσει και απόρρητο έγγραφο της αµερικανικής πρεσβείας στο Καράκας από το 2006, το οποίο κυκλοφόρησε στο Wikileaks.

Ο Μαδούρο πάντως φαίνεται να µην αντιµετωπίζει ακόµη οποιαδήποτε αµφισβήτηση από το στρατό, που θα µπορούσε να ανατρέψει δραµατικά τις εξελίξεις και να επιταχύνει το πραξικόπηµα που προωθεί η Ουάσινγκτον. Παρόλα αυτά στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόµµατος παρατηρούνται ορισµένοι τριγµοί, µε χαρακτηριστικότερο παράδειγµα τη στάση του κυβερνήτη της επαρχίας Ταχίρα, Χοσέ Βιέλµα, που κατηγόρησε την κυβέρνηση για αυταρχική στάση απέναντι στους διαδηλωτές. Στη συγκεκριµένη επαρχία σηµειώθηκαν οι σφοδρότερες µάχες και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να στείλει ακόµη και δυνάµεις του στρατού, καθώς φοβόταν ενδεχόµενη εµπλοκή δεξιών παραστρατιωτικών δυνάµεων από τη γειτονική Κολοµβία. Στο παρελθόν, ο Τσάβες είχε κατηγορήσει πολλές φορές την κολοµβιανή κυβέρνηση για τις επιχειρήσεις που πραγµατοποιούσαν δεξιά τάγµατα θανάτου στο εσωτερικό της Βενεζουέλας µε πρόσχηµα την προσπάθεια ελέγχου των ανταρτών της οργάνωσης FARC.

*Δημοσιεύθηκε στο «Πριν» το Σάββατο 01 Μαρτίου 2014