ΩΔΗ ΣΤΑ ΜΑΤ…

Του Ν. ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ*Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις. Αλλά πολλές φορές χίλιες λέξεις είναι δύσκολο να περιγράψουν μια εικόνα. Χτες μια ωραία εικόνα έκανε το γύρο του κόσμου: Ήταν η εικόνα ομάδας ανδρών των ΜΑΤ να βγάζουν τα κράνη τους, να κατεβάζουν τα κλομπ και να ενώνονται με διαδηλωτές στην Ιταλία.

Προσοχή! Το τι κρύβεται πίσω από το «Κίνημα των Δίκρανων» στην Ιταλία είναι στην καλύτερη περίπτωση συγκεχυμένο και στην χειρότερη είναι ήδη διαπιστωμένο ότι σε μεγάλο βαθμό έχει παρεισφρήσει στο εσωτερικό του ο εκεί «χρυσαυγιτισμός» της «Forza Nuova». Το λέμε για να σημειώσουμε ότι οι διαδηλώσεις είναι ένα πράγμα. Το που κατευθύνονται  αυτοί που διαδηλώνουν είναι ένα άλλο πράγμα. Και η φασιστική πορεία στη Ρώμη του Μουσολίνι, διαδήλωση ήταν…Η απηνής λιτότητα και η απανθρωπιά της πολιτικής που βγάζει τους ανθρώπους στο δρόμο είναι δεδομένη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Δεδομένη είναι η δυσαρέσκεια και η οργή των ανθρώπων. Αλλά στις συνθήκες που διανύουμε, η οικονομική κρίση χρησιμοποιείται πολλαπλώς. Άλλοτε ως το τρομολαγνικό χαρτί του ίδιου του συστήματος, που αν και ευθύνεται για την κρίση, εκβιάζει τα θύματά του «καθίστε ήσυχα μην πάθετε χειρότερα ». Άλλοτε  ως αναισθητικό για να παραλύσει τα αντανακλαστικά τους. Κι άλλοτε για να επιδοτηθεί ο πολιτικός παραλογισμός στο όνομα του «ορθολογισμού». Οι εργαζόμενοι βιώνουν την κρίση και ως θύματα, αλλά και ως παθητικοί θεατές ενός θρίλερ που, ενώ το έχουν ξαναδεί, εντούτοις τους κρατά εγκλωβισμένους στα όρια που έχουν σκηνοθετήσει οι υπαίτιοι της κρίσης. Άλλωστε δεν είναι ιστορικά πρωτοφανές: Έχει αποδειχτεί ήδη από τον Μεσοπόλεμο ότι η κρίση δεν φέρνει ριζοσπαστικοποίηση. Πολλές φορές τα κοινωνικά στραπάτσα φέρνουν απογοήτευση, κατάθλιψη, μοιρολατρία και ξεστράτισμα της οργής.Είναι πολιτικό ζήτημα, επομένως, που έχει να κάνει πια με την ικανότητα των δυνάμεων που μιλούν στο όνομα της απελευθέρωσης των λαών από τα δεσμά της εκμετάλλευσης και της κρίσης να χειραφετηθεί αυτή η οργή. Να χειραφετηθεί δεν σημαίνει να «καπελωθεί», σημαίνει να μην αφεθεί να χειραγωγηθεί στην κατεύθυνση μιας  «λύσης» που οδηγεί ακόμα βαθύτερα στη ζούγκλα και την απανθρωπιά.Είναι εύκολο να γίνει αυτό; Όχι. «Όταν η ιστορία κάνει μια απότομη στροφή, συμβαίνει πολύ συχνά, ακόμη και τα πρωτοπόρα κόμματα να μην μπορούν για ένα λίγο-πολύ μακρόχρονο διάστημα να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση, επαναλαμβάνουν τα συνθήματα που χτες ήταν σωστά, μα σήμερα έχουν χάσει κάθε νόημα, έχουν χάσει το νόημά τους τόσο ‘’ξαφνικά’’ όσο ‘’ξαφνική’’ ήταν η απότομη στροφή της ιστορίας» προειδοποιούσε ο Λένιν την παραμονή, μάλιστα, της Οκτωβριανής Επανάστασης. Αρκετά χρόνια νωρίτερα δε (σσ: πολύ νωρίτερα από τον κύριο Σαμαρά που «νομιμοποίησε» - ευχαριστούμε - την αποκοτιά μας να μιλάμε και γράφουμε για επανάσταση αφού πλέον  άρχισε και ο ίδιος να χρησιμοποιεί στις ομιλίες τον όρο «επανάσταση»!), ο Λένιν διαπίστωνε: «Θα ήταν λάθος να νομίζει κανείς ότι οι επαναστατικές τάξεις έχουν πάντα αρκετή δύναμη για να πραγματοποιήσουν την επανάσταση, όταν αυτή η επανάσταση έχει ωριμάσει πέρα για πέρα λόγω των συνθηκών της κοινωνικο-οικονομικής εξέλιξης. Όχι η ανθρώπινη κοινωνία δεν είναι συγκροτημένη τόσο έλλογα και τόσο βολικά για τα πρωτοπόρα στοιχεία. Η επανάσταση μπορεί να ωριμάσει, ενώ οι δυνάμεις των επαναστατικών δημιουργών αυτής της επανάστασης μπορεί να φανούν ανεπαρκείς για την πραγματοποίησή της. Τότε η κοινωνία σαπίζει και αυτό το σάπισμα παρατείνεται κάποτε ολόκληρες δεκαετίες».Με τούτα και με εκείνα επιστρέφουμε στα λόγια του Ισπανού φιλοσόφου, του Ντανιέλ Ινεράριτι στην «El Paίs», που διατυπώθηκαν κατά την έναρξη του «κινήματος των πλατειών» και δεν προσέχτηκαν όσο έπρεπε: «Η αγανάκτηση  - έλεγε - παύει να είναι ένα ανώδυνο αστείο που είναι ανίκανο να αλλάξει αφόρητες καταστάσεις, όταν συνοδεύεται από µία λογική ανάλυση του “γιατί”, όταν εντοπίζει ξεκάθαρα τα προβλήματα αντί να αρκείται να ξεφωνίζει τους ενόχους και όταν προτείνει συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης».Εν κατακλείδι: Η εικόνα των ιταλικών ΜΑΤ να ενώνονται με τους διαδηλωτές είναι μια όμορφη εικόνα. Που δείχνει τις δυνατότητες. Πόσο μάλλον που θυμίζει κι εκείνους τους στίχους του Μπρεχτ: «Στρατηγέ, το τανκ σου είναι δυνατό μηχάνημα/ Θερίζει δάση ολόκληρα,/ κι εκατοντάδες άνδρες αφανίζει./ Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:/ χρειάζεται οδηγό./ Στρατηγέ, το βομβαρδιστικό σου είναι πολυδύναμο./ Πετάει πιο γρήγορα απ' τον άνεμο,/ κι απ' τον ελέφαντα σηκώνει βάρος πιο πολύ./ Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:/ χρειάζεται πιλότο./ Στρατηγέ, ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ./ Ξέρει να πετάει, ξέρει και να σκοτώνει./ Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:/ Ξέρει να σκέφτεται».Η εικόνα των ιταλικών ΜΑΤ να ενώνονται με τους διαδηλωτές είναι μια όμορφη εικόνα. Αρκεί, όμως, να μην ξεχνάμε: η πραγματική ζωή δεν είναι μια στατική εικόνα. Είναι μια διαρκής κίνηση. Που η αξία και η σημασία των εικόνων της προσδιορίζονται, τελικά, από την κατεύθυνσή της.

*Δημοσιεύθηκε στο "enikos.gr" την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2013