«Μόλις πιω να φύγεις γιατί μπορεί να σε σκοτώσω»

Του Μίλτου Σακελλάρη

 «Η φτώχεια σε θλίβει αλλά σε κάνει σοφότερο», είπε κάποτε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Στην Ελλάδα η φτώχεια είναι κάτι που δύσκολα αντιμετωπίζεται. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στην περίπτωση που είσαι χρήστης ναρκωτικών. Διανύοντας το 5^ο έτος δημοσιονομικής προσαρμογής και περικοπών των προϋπολογισμών των υπηρεσιών του κράτους,  οι σχετικές με τα ναρκωτικά υπηρεσίες είχαν κατά μέσο όρο 20% περικοπές στους προϋπολογισμούς τους έως το 2011, με βάση την τελευταία επίσημη ενημέρωση από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά.
 

Η οικονομική κρίσης οδήγησε ακόμα και τους χρήστες ηρωΐνης σε μία φθηνότερη λύση. Σύμφωνα με τα πολύ πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητίου για τα Ναρκωτικά, το 2012 ανιχνεύθηκαν 70 νέες συνθετικές ουσίες, εν αντιθέσει με τις προγενέστερες περιόδους, όπου κάθε χρόνο ανιχνεύονταν μόνο 5. Αυτό που έλαβε γρήγορα διαστάσεις…επιδημίας στις δεκάδες «πιάτσες» είναι η «κόκα των φτωχών» που ονομάζεται shisa και εμφανίστηκε τη στιγμή που ξεκίνησαν οι περικοπές στις μονάδες Υγείας (2010-2011).

Πρόκειται για μια μορφή κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης, έχει διεγερτικά χαρακτηριστικά και πωλείται σε τιμές…ευκαιρίας στην πιάτσα. Οικονομική κρίση έχουμε, φθηνά ναρκωτικά «χρειαζόμαστε». Η τιμή του shisa κυμαίνεται στα 2 μ 3 ευρώ (!), καθιστώντας το, αναντίρρητα,  …ναρκωτικό της κρίσης. Έχει τη μορφή σκόνης, η οποία τοποθετείται σε ένα μικρό γυάλινο σωλήνα σε μορφή πίπας, καίγεται και παράγει καπνό. Αν ο χρήστης αφήσει τον καπνό να κάνει μία μικρή…βόλτα στα πνευμόνια του είναι αρκετά πιθανό να πεθάνει την ίδια στιγμή. Γι’αυτό κανείς δεν κατεβάζει τον καπνό.

«Προκαλεί αϋπνία, παραισθήσεις και επιθετικότητα. Εγώ μπορώ να σκοτώσω άνθρωπο χωρίς να το καταλάβω. Είναι θάνατος», είπε ένας 24χρονος χρήστης του shisa στο «Ποντίκι» που…τρύπωσε σε γνωστή πιάτσα της Αθήνας και είδε ανθρώπους να κάνουν χρήση του ναρκωτικού που περιέχει από χλωρίνη μέχρι και υγρά μπαταρίας. «Μόλις πιω, να φύγεις από κοντά μου, γιατί θα τα χάσω, θα τρελαθώ και θα είμαι επικίνδυνος. Μπορεί να σου επιτεθώ ή να σε σκοτώσω», ήταν τα λόγια ενός χρήστη.

Μαρτυρίες χρηστών αναφέρουν πως υπάρχουν δεκάδες θάνατοι από το shisa, το οποίο θεωρείται η καλύτερη και…φθηνότερη επιλογή μετά την ηρωΐνη. Ωστόσο, οι ειδικοί αναφέρουν πως προς το παρόν δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία σχετικά με τους θανάτους από το «ναρκωτικό φάντασμα».
 

Τα προσωπικά και κοινωνικά αδιέξοδα που αντιμετωπίζει κανείς μπορούν κάλλιστα να τον οδηγήσουν στη χρήση παράνομων (και μη) εξαρτησιογόνων ουσιών. Ειδικά όταν πρόκειται για έναν νέο άνθρωπο που μπορεί να αντιμετωπίζει καθημερινά την ανασφάλεια της επιβίωσης και της ανεργίας, τα πράγματα σοβαρεύουν… «επικίνδυνα». Τα στοιχεία είναι διόλου ενθαρρυντικά, καθώς όπως αναφέρεται στην έρευνα που επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερα χρόνια από τον ΟΚΑΝΑ με τη συμμετοχή των Κέντρων Πρόληψης, μαθητές ηλικίας 15 με 19 ετών έχουν κάνει έστω και μία φορά χρήση οποιασδήποτε ουσίας. Όσο μεγαλώνει κανείς τόσο πιο πιθανό είναι να δοκιμάσει κάτι και να επιλέξει επικίνδυνα μονοπάτια στη ζωή του, όπως είναι το φθηνό shisa.

Ενδεικτικά το 40,2% των 19χρονων που βρίσκονται ακόμα στο σχολείο έχει κάνει έστω και μία φορά χρήση οποιασδήποτε ουσίας, με το 13,4% από αυτούς να αναφέρει πως έχει δοκιμάσει κάνναβη και το 14,1% ότι έχει προβεί σε χρήση εισπνεόμενων ουσιών, όπως είναι η κοκκαΐνη.

Η γενιά της οικονομικής κρίσης αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της…νάρκωσης σε καθημερινή βάση, ειδικά όταν ένας νέος ζει υπό άσχημες ψυχολογικές συνθήκες.  Παρά τις όποιες διακυμάνσεις, η τάση συλλήβδην τα τελευταία 27 χρόνια στη χρήση οποιασδήποτε παράνομης ουσίας στους μαθητές 15-19 ετών είναι αυξητική. Μεταξύ του 1984 και 2011 το ποσοστό χρήση παράνομων ουσιών υπερδιπλασιάστηκε, από 6% το 1984 σε 15,3% το 2011.

Φυσικά, το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν εστιάζεται στους μαθητές αλλά στους ενήλικους έως 35 ετών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, με βάση την τελευταία έρευνα που εκπονήθηκε το 2011,  1.180 άτομα ηλικίας 15-24 ετών και 7.475 άτομα ηλικίας 24-35 συγκαταλέγονται στον κρυμμένο πληθυσμό των χρηστών με κύρια ουσία την ηρωΐνη. Για το shisa στην Ελλάδα προς το παρόν δεν υπάρχει κανένα επίσημο στοιχείο, παρά το γεγονός πως οι εκτιμήσεις αρκετών χρηστών και ανθρώπων που εργάζονται στις μονάδες απεξάρτησης αναφέρουν πως οι χρήστες και οι θάνατοι αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς μέρα με τη μέρα.

Στην Αθήνα το 65,8% των χρηστών είναι άνεργοι, γεγονός που τους οδήγησε, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες στη χρήση ναρκωτικών. «Προτιμώ να πάρω shisa με 2 ευρώ, ακόμα και 1 αν είναι φίλος μου αυτός που θα μου το δώσει, παρά νοθευμένη ηρωίνη των 10 ευρώ που θα βρω πολύ εύκολα στην Ομόνοια. Δεν είναι ότι δεν θέλω να πάρω ηρωίνη. Είναι ότι δεν αντέχω άλλο αυτή την κατάσταση. Να κυνηγάω γριές για 5 ευρώ, γιατί όποιος σου πει ότι δεν το έχει κάνει θα λέει ψέματα. Η ανεργία με οδήγησε σε αυτή την αρρωστημένη κατάσταση», είπε στο «Π» ο 24χρονος χρήστης shisa και ηρωίνης.
  
Άνθρωποι του ΚΕΘΕΑ και του ΟΚΑΝΑ αναφέρουν πως η ταυτοποίηση του των συνθετικών ναρκωτικών δεν είναι καθόλου εύκολη, γιατί η σύνθεση τους παραλλάσσεται ανάλογα με τις…διαθέσεις του διακινητή και την τιμή που προφανώς θα θέλει να ρίξει όσο το δυνατόν περισσότερο. Οι ουσίες αυτές παράγονται συνήθως με σχετική ευκολία σε οικιακά εργαστήρια, από πρόδρομες ουσίες, οι οποίες δεν υπόκεινται πάντα σε εθνικό και διεθνή έλεγχο. Το shisa, πάντως, μέχρι να διαπιστωθούν οι θάνατοι που έχει επιφέρει έως σήμερα, θα θεωρείται η απάντηση των κυκλωμάτων παραγωγής και διακίνησης στην όλο και πιο περιορισμένη δυνατότητα των εξαρτημένων να αγοράσουν τη δόση τους. Γιατί μερικούς ανθρώπους η φτώχεια, πέραν της θλίψης που προκαλείς, δεν τους κάνει σοφότερους, αλλά πιο ευάλωτους σε επίγειους «παραδείσους».