ΔΕΗ: 'Παιχνίδια' ιδιωτικοποίησης, ενεργειακή λεηλασία και δημόσιο συμφέρον

«Και διαμοίρασαν τα ιμάτια αυτής…» - Της Νάντιας Βαλαβάνη

Στις 15.5.2013 δόθηκε από το ΥΠΕΚΑ στη δημοσιότητα το «Σχέδιο αναδιάρθρωσης και αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ» ως προαπαιτούμενο δόσεων του Τρίτου Μνημόνιου.

Η σημερινή Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού… 

Βέβαια, ως αποτέλεσμα του Πρώτου Μνημόνιου, ήδη εδώ και καιρό το 49% της μετοχικής βάσης της ΔΕΗ έχει περάσει σε ιδιώτες μέσω του Χρηματιστηρίου: Από το Δεκέμβριο 2011 το 13,85% της ΔΕΗ κατέχει το Fund της Silchester International, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό έχει αγοραστεί σε «πακέτα» μικρότερα από 5%. Από το δημόσιο 51%, η τρικομματική κυβέρνηση πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ το 17%: Αυτό σημαίνει ότι σήμερα το Δημόσιο παραμένει ο μεγαλύτερος μέτοχος, εξασφαλίζοντας μέσω του 34% που βρίσκεται άμεσα στην κατοχή του («καταστατική μειοψηφία») το δικαίωμα του management.
Ως αποτέλεσμα «μεταρρυθμίσεων» υπό την καθοδήγηση των Οδηγιών της ΕΕ [δημιουργία ΡΑΕ ως «ανεξάρτητης» Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, ΑΔΜΗΕ (δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας), ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας)], συγκροτήθηκε ένα πολύπλοκο σύστημα ρύθμισης – ή, μάλλον απορύθμισης – της ηλεκτροπαραγωγής, της διανομής και εμπορίας της με στόχο ν’  «απελευθερωθεί» η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με δραστικό «άνοιγμα» του φυσικού κρατικού μονοπωλίου σε μεγάλα ιδιωτικά μονοπώλια, κάτι που ακόμα δεν έχει «επιτευχθεί»: Σήμερα η ΔΕΗ παράγει το 75% του ηλεκτρικού ρεύματος και, μετά τη χρεωκοπία των δύο μεγαλύτερων ιδιωτικών εταιρειών στον τομέα της εμπορίας, προμηθεύει το 99% του ηλεκτρικού ρεύματος.


…και η τιμή του ρεύματος

Ταυτόχρονα, ακολουθώντας την «απελευθέρωση» των τιμολογίων Μέσης και Υψηλής Τάσης, από 1.7.2013 «απελευθερώνονται» πλήρως και τα τιμολόγια  Χαμηλής Τάσης, με πλήρη «απόσυρση» πλέον της Κυβέρνησης από τη διαμόρφωση της τιμής του ρεύματος: Θα την καθορίζει αποκλειστικά η ΡΑΕ. Όταν τον Οκτώβρη 2012 κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για τις ιδιωτικοποιήσεις (μετέπειτα ν.4092/12), που προέβλεπε τη δυνατότητα πλήρους απόσυρσης του Δημοσίου από τη ΔΕΗ, προβλέψαμε ότι θ’  ακολουθήσουν μεγάλες αυξήσεις ώστε η προς πώληση επιχείρηση να γίνει «ελκυστικότερη», οι κυβερνητικοί βουλευτές υποστήριξαν ότι το όλο εγχείρημα γίνεται ώστε να αρθούν οι «στρεβλώσεις» της δημόσιας διοίκησης και να υπάρξει φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα. Στην πραγματικότητα, ήταν ήδη δρομολογημένες σε συμφωνία με την Τρόικα (Τρίτο Μνημόνιο) οι τρεις μεγάλες «προπαρασκευαστικές» αυξήσεις μέχρι την Ιουλιανή «απελευθέρωση».
Κι αυτό, όταν λόγω των μνημονιακών πολιτικών οι «κόκκινοι λογαριασμοί» φθάνουν σήμερα τα 600 εκ. ευρώ, παρ’  ότι μόνο το 2012 έγιναν 700.000 «ρυθμίσεις» με νοικοκυριά και επιχειρήσεις…
Αν υπολογίσουμε ότι η κυβέρνηση έχει αναλάβει ως μνημονιακή υποχρέωση το μηδενισμό μέχρι τέλους 2014 του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ απέναντι στους παραγωγούς ΑΠΕ – σήμερα 317 εκ ευρώ, το Δεκέμβρη 2014 στα 1,5 δις, αν δεν παρθούν «μέτρα» -, καταλαβαίνουμε την προοπτική: Οικιακά τιμολόγια-«αεροπλάνα»…


Τα δίκτυα, η «μικρή ΔΕΗ» και η «υπολειπόμενη»

Σύμφωνα με το σχέδιο του ΥΠΕΚΑ, σε δύο φάσεις (2013-2014) τα δίκτυα (ΑΔΜΗΕ) «ανοίγουν» στους ιδιώτες μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, για την απόκτηση αρχικά του 49% και στη συνέχεια περισσότερου από 51%. Η ΔΕΗ διαχωρίζεται πλήρως απ’  τα δίκτυα (rebundling), ενώ στόχος είναι το Δημόσιο να μείνει με ποσοστό που θα του εξασφαλίζει ρόλο «καταστατικής μειοψηφίας». Καθώς τα δίκτυα συνιστούν απολύτως ρυθμιζόμενη δραστηριότητα με σταθερές αποδόσεις χαμηλού ρίσκου, θεωρούνται «φιλέτα» για fund ξένων Συνταξιοδοτικών Ταμείων. (Την ίδια στιγμή η Τράπεζα της Ελλάδας «διαλύει» ό,τι έχει απομείνει,  μετά το περυσινό «κούρεμα», απ’  τ’  αποθεματικά του υπό κατάρρευση ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος …)
Περίπου ταυτόχρονα (2013-2015) δρομολογείται από τέλος Μαίου η δημιουργία μιας νέας καθετοποιημένης εταιρείας ηλεκτρισμού και η πλήρης ιδιωτικοποίηση της. Η «Μικρή ΔΕΗ» θα συγκροτηθεί από το 30% των παγίων περιουσιακών στοιχείων της ΔΕΗ. Μεταξύ τους: Μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ συνολικής ισχύος 2.500 μεγαβάτ – λιγνιτικές ισχύος περίπου 1.500 μεγαβάτ, ανάμεσα τους και μονάδες με «ρεαλιστική πιθανότητα δημιουργίας»  («φωτογραφίζεται» η «Πτολεμαίδα 5» ισχύος 660 μεγαβάτ, για την οποία έχει υπογραφεί ανάθεση κατασκευής με την ΤΕΡΝΑ), υδροηλεκτρικές 500 και φυσικού αερίου άλλων 500 μεγαβάτ. Λιγνιτωρυχεία με φθηνό λιγνίτη και υδροηλεκτρικά φράγματα για να εξασφαλιστεί η λειτουργία τους. «Υποχρεωτικά» το 30% του πελατολόγιου της σημερινής διεύθυνσης εμπορίας (2 εκ. πελάτες λιανικής) και τμήμα των εργαζομένων (πως θα «υποχρεωθούν» και με τι εργασιακές σχέσεις;)…

Η θρασύτητα του «διακανονισμού» αποκαλύπτεται και από μια «λεπτομέρεια» στην ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ: Η σύνθεση της «μικρής ΔΕΗ» θα αποφασιστεί με ευθύνη της Ε.Ε., στη διάθεση της οποίας τίθεται σήμερα πλήρης κατάλογος των περιουσιακών στοιχείων της ΔΕΗ προκειμένου να επιλεγεί το 30%... Ενώ η έκταση της επιχειρούμενης λεηλασίας γίνεται καθαρή στις εκτιμήσεις ότι το 30% των παγίων της ΔΕΗ θ’  αντιστοιχεί σε «πακέτο» αξίας 1 δις: Η τελευταία, προ κρίσης, εκτίμηση των παγίων της ΔΕΗ ανέβαζε τη συνολική τους αξία στα 12 δις… Επιπλέον, στα πάγια της ΔΕΗ βρίσκεται ενσωματωμένη και η περιουσία των Ασφαλιστικών Ταμείων των εργαζομένων της.
Οι πρώτες εκτιμήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος συμπεριλαμβάνουν την Ιαπωνία (η Πρεσβεία της ζήτησε ενημέρωση), το κράτος του Κατάρ (ενημερώθηκε από τον Πρωθυπουργό στο ταξίδι του), τους γερμανικούς «κολοσσούς» ενέργειας RWE και EON που αποεπενδύουν από την πυρηνική ενέργεια για ηλεκτροπαραγωγή, την αντίστοιχη γαλλική EDISON-EDF μέσω της ELPEDISON, με (συμ)μετόχους επίσης ΕΛΠΕ και ΕΛΛΑΚΤΩΡ, τον Όμιλο Μυτιληναίου - και τη μεγαλύτερη παραγωγό φυσικού αερίου στον κόσμο, ρωσική κρατική Γκαζπρόμ, που πρόσφατα εξαγόρασε τη μικρή γερμανική ενεργειακή εταιρεία Envacom Service, ενώ έχει  «εισέλθει» επίσης στην αγορά ηλεκτρισμού της Βρετανίας κ.α. ευρωπαϊκών χωρών, «εφόσον κλείσει» τη ΔΕΠΑ.
Τέλος. μόλις ολοκληρωθεί η επιλογή των περιουσιακών στοιχείων της «Μικρής ΔΕΗ» και με ανώτατο χρονικό όριο ολοκλήρωσης αρχές 2016, σχεδιάζεται η ιδιωτικοποίηση των «υπολειμμάτων» της ΔΕΗ με διάθεση του 17% της μετοχικής βάσης της («πακέτο» ΤΑΙΠΕΔ) σε «στρατηγικό επενδυτή».
Σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, μέσω αυτής της ενεργειακής λεηλασίας, που συνοψίζει την έλλειψη οποιασδήποτε ενεργειακής στρατηγικής εναλλακτικής στο σχέδιο της Ε.Ε. για «διαμοίρασμα των ιματίων» της δημόσιας περιουσίας στον τομέα της ενέργειας υπό την καθοδήγηση της Τρόικας: «Προστατεύονται οι καταναλωτές και οι ευπαθείς ομάδες», «ελαφρύνονται οι φορολογούμενοι» και – κυρίως αυτό, βέβαια! – «μεγιστοποιούνται τα οφέλη για τους συμμετέχοντες στην αγορά». Απάντηση σε αυτά δίνει μέχρι και η ανακοίνωση (23.5.2013) της ΕΒΙΚΕΝ (Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας – οι 17 ενεργοβόρες βιομηχανίες) ότι η αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ δε θα οδηγήσει από μόνη της σε συνθήκες ανταγωνισμού (ερμηνεία: σε φθηνό ηλεκτρικό βιομηχανικό ρεύμα).


Ποιο «μοντέλο»;

Στην πραγματικότητα, το ακολουθούμενο «μοντέλο» δεν είναι το Ιταλικό (Στουρνάρας στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής), όσο αυτό της Βουλγαρίας και της Σλοβακίας. Στην πρώτη, όχι τυχαία φτωχότερη χώρα της ΕΕ, μετά την πλήρη «απελευθέρωση» με διαμοίρασμα της ηλεκτροπαραγωγής σε 2 τσέχικες και 1 αυστριακή εταιρεία σε εδαφική βάση (!!), οι λογαριασμοί ηλεκτρικού έφτασαν το ύψος ενός μέσου μισθού, προκαλώντας την πρόσφατη εξέγερση. Στη δεύτερη, ο Πρωθυπουργός της δήλωσε στην αυστριακή εφημερίδα Der Standard (21.1.2013) ότι μετά την πώληση του συνόλου της δημόσιας περιουσίας (1995-2005) η Σλοβακία δεν ελέγχει ούτε τον τομέα του ηλεκτρικού ρεύματος ούτε του φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα η χώρα να μη μπορεί να μπει σε ένα δρόμο ανάπτυξης, ενώ «οι επενδυτές κερδίζουν αμύθητα ποσά». Την ίδια στιγμή σήμερα Γερμανικά κρατίδια πληρώνουν ιλιγγιώδη ποσά στις RWE, EON και EDISON για «επανακρατικοποίηση» της ηλεκτρικής ενέργειας στο έδαφος τους μετά από εξαιρετικά σοβαρά προβλήματα για βιομηχανίες και νοικοκυριά.

Τι περισσότερο χρειάζεται για να πειστούμε ότι προτιμότερο «μοντέλο» είναι αυτό της ανατροπής παρά η «αναστροφή» αυτής της πολιτικής;