Το νησί των κολασμένων Ellis Island

Γράφει ο Μαύρος Στυλός 

για το enstoloi.gr

               Στ'ανοιχτά του Μανχάταν  βρίσκεται ένα νησί, που από τα τέλη του 19ου αι. έως το 1954  το Αμερικανικό κράτος είχε μετατρέψει σε κέντρο δουλεμπορίου.

Το Έλις Άιλαντ ή νήσος Έλις υπήρξε η πύλη υποδοχής της Αμερικής για εκατομμύρια μετανάστες. Για 70 περίπου χρόνια λειτούργησε  ως ''face control'' για τους υποψήφιους Αμερικανούς υπηκόους. Με βάση την νομοθεσία του τότε Αμερικανικού κράτους αδειοδοτούταν μόνο εκείνοι οι μετανάστες που θα μπορούσαν να  φανούν χρήσιμοι για την οικονομία. ''Σύμφωνα με το άρθρο 2 του νόμου του 1907, έμπαιναν σοβαροί περιορισμοί: «Αι ακόλουθοι τάξεις αποκλείονται εκ των Ηνωμένων Πολιτειών: οι ηλίθιοι, οι ασθενείς το πνεύμα, επιληπτικοί, φρενοβλαβείς, οι επαίται, οι σωματικώς ελαττωματικοί, οι καταδικασθέντες επί κακουργήματι, οι πολύγαμοι, οι αναρχικοί, γυναίκες ερχόμεναι δι΄ ανηθίκους σκοπούς κ.α Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.''

                 Οι 'Ελληνες μετανάστες αναχωρούσαν από την Ελλάδα ή την Ιταλία ακτοπλοϊκώς. Στα λιμάνια της Πάτρας, και της Καλαμάτας, πλήθος ανθρώπων συγκεντρώνοταν για να αποχαιρετίσει κάποιον δικό του. Οι οικογένειες εναπόθεταν τις ελπίδες τους στον ταξιδιώτη, ότι σε λίγο καιρό θα μπορεί να τους στείλει κάποια οικονομική βοήθεια και ότι τα χρήματα που είχαν ποντάρει σε εκείνο το ταξίδι δεν θα πήγαιναν χαμένα. Όπως και οι υπόλοιποι μετανάστες έτσι και οι δικοί μας, έφταναν συντετριμμένοι στο Έλις Αίλαντ. Το υπερατλαντικό ταξίδι σε εκείνη την εποχή σήμαινε μερόνυχτα στον ωκεανού και για ένα φτωχό  μετανάστη  επιπλέον στοίβαγμα και ταλαιπωρία. 

                Εξαθλιωμένοι, φτωχοί και συνήθως αγράμματοι καλούταν να περάσουν με άριστα τις εξετάσεις ικανότητας που απαιτούσαν οι Αρχές του νησιού για να πάρουν την πολυπόθητη άδεια. Ο τρόπος διαλογής ήταν μια διαδικασία που εξευτέλιζε πλήρως την προσωπικότητα τους, έμοιαζε περισσότερο με διαλογή ζώων. Οι ελεγκτές τους έβαζαν σε σειρά και τους έλεγχαν εμφανισιακά, προκειμένου να επιλέξουν τους υγιής και δυνατούς. Όσοι 

περνούσαν το ξεδιάλεγμα, έμπαιναν σε καραντίνα στοιβαγμένοι σε άθλιες συνθήκες  για αρκετό χρονικό διάστημα, μέχρι να αφεθούν ελεύθεροι στο Μανχάταν.  Οι υπόλοιποι που απορρίπτονταν ξεκινούσαν το τεράστιο ταξίδι της επιστροφής απελπισμένοι και φτωχότεροι, αφού τα εισιτήρια για την Αμερική κόστιζαν θυσίες μηνών ή χρόνων για τις  οικογένειες τους στη φτωχή Ελλάδα. Όμως ακόμη κι για αυτούς που τους επιτράπηκε να περάσουν τα σύνορα, τους βάρυνε ήττα ψυχολογική και σωματική. Αρκετοί χωρίστηκαν με τους δικούς τους ανθρώπους στο ''ξεδιάλεγμα'' που πέρασαν στο Έλις Αϊλαντ και είχαν μείνει μόνοι σε ένα τόπο άγνωστο και εχθρικό.

               Η άγνοια της γλώσσας από τους περισσότερους μετανάστες δυσκόλευε ιδιαίτερα την προσαρμογή τους  και για πολλούς είχε ως αποτέλεσμα να πολιτογραφηθούν με λάθος στοιχεία  από τους αρμόδιους υπαλλήλους του νησιού.    

               Σήμερα το νησί δεν λειτουργεί πλέον σαν στρατόπεδο συγκέντρωσης, αλλά σαν μουσείο αφιερωμένο στους μετανάστες. Κάθε χρόνο, πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται το Μουσείο στο ''νησί των δακρύων'' όπως το αποκαλούν οι Αμερικανοί. 

      Στην ιστοσελίδα  Ellis Island Foundation, όπως λέγεται, έχει εγκατασταθεί βάση δεδομένων με  ονόματα μεταναστών που πέρασαν από το νησί. Μπορεί κανείς να βρει ονόματα συγγενών που πέρασαν από το νησί ακόμη και πριν 1οο χρόνια. Συνολικά στα 70 περίπου χρόνια λειτουργίας του, 20 εκατομμύρια άνθρωποι κατέφθασαν στο νησί. Χαρακτηριστικό είναι ότι περίπου το 40% του Αμερικανικού πληθυσμού έχει τις ρίζες του στο Ellis Island.