Σημεία και τέρατα επί 12 χρόνια στο Μετοχικό Ταμείο Στρατού

Επτά υπουργοί Αμυνας από το 1999 ώς το 2011 σφύριζαν αδιάφορα την ώρα που το ταμείο ξεπουλούσε την περιουσία του και έγραφε ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Εκθεση-καταπέλτης οικονομικών επιθεωρητών που επεξεργάζεται ο εισαγγελέας του Στρατοδικείου διαπιστώνει ευθύνες των διοικήσεων. στρατιωτικών και ιδιωτών. Mελέτη που έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου έμεινε αναξιοποίητη

 Των Κατερίνας Κατή, Γιάννη Σεφεριάδη 

To άφησαν να βουλιάξει. Σοβαρές είναι οι πολιτικές ευθύνες των υπουργών Εθνικής Αμυνας, τουλάχιστον από το 1999 μέχρι και το 2011, για το σκάνδαλο κακοδιαχείρισης στο Μετοχικό Ταμείο Στρατού το οποίο, με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, παρουσιάζει ζημιά 432 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ έχει ήδη εκποιήσει μεγάλα περιουσιακά του στοιχεία με διαδικασίες που ελέγχονται από τη Δικαιοσύνη.

Η δικογραφία με τις εκθέσεις «φωτιά και λάβρα» της ειδικής οικονομικής επιθεώρησης διαβιβάστηκε πριν από περίπου τέσσερις μήνες (επί υπουργίας Π. Παναγιωτόπουλου) σε εισαγγελέα του Στρατοδικείου Αθηνών και αναδεικνύει -σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.»- σειρά εγκληματικών πράξεων όπως κακουργηματική απιστία σε βάρος του Δημοσίου, παράβαση καθήκοντος, φορολογικές παραβάσεις, παράβαση στρατιωτικής εντολής.

Τα αδικήματα φέρεται να έχουν διαπράξει μέλη Διοικήσεων του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, που από το 2007 δεν έχει πλέον δικά του κεφάλαια και δεσμεύει την τρέχουσα αλλά και τη μελλοντική περιουσία του για πολλά χρόνια ενώ δεν γνωρίζει καν ποιος του… χρωστά χρήματα.

Ο εισαγγελέας, που έχει προχωρήσει και σε κατασχέσεις σημαντικών εγγράφων, βρίσκεται ήδη στην «καρδιά» της υπόθεσης λαμβάνοντας καταθέσεις από σημαντικούς μάρτυρες. Το οικονομικό μέγεθος της ζημιάς αλλά και το γεγονός ότι στο σκάνδαλο, εκτός από στρατιωτικούς, ενέχονται και ιδιώτες οδηγούν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην παραπομπή της δικογραφίας στην ποινική Δικαιοσύνη για την άσκηση των διώξεων και πιο συγκεκριμένα στους οικονομικούς εισαγγελείς Γρηγ. Πεπόνη και Σπ. Μουζακίτη, που είναι ήδη ενήμεροι.

Εκτός όμως από τις ποινικές ευθύνες, η ογκώδης δικογραφία αναδεικνύει και τις πολιτικές ευθύνες των εκάστοτε υπουργών Εθνικής Αμυνας, στην εποπτεία και τον έλεγχο των οποίων υπάγεται το Μετοχικό Ταμείο Στρατού, καθώς και των ηγεσιών του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ), από το οποίο μάλιστα στελεχώνεται το Δ.Σ. του Ταμείου.

Οπως προκύπτει από τον έλεγχο των οικονομικών επιθεωρητών, που έγινε για πρώτη φορά (το πρώτο εξάμηνο του 2012) στον χώρο των ενόπλων δυνάμεων με βάσει τα διεθνή πρότυπα, τουλάχιστον από το 1999 μέχρι και τα τέλη του 2011 στο ΜΤΣ γίνονταν «σημεία και τέρατα». Οι πολιτικοί προϊστάμενοι όμως των Διοικήσεών του, επτά συνολικά υπουργοί, περί άλλα ετύρβαζαν, καθώς αγνοούσαν ακόμα και τα στοιχεία των απλών οικονομικών ελέγχων που είχαν γίνει κατά καιρούς στο Ταμείο.

Ετσι σήμερα, οι απόστρατοι αξιωματικοί, πέραν των αναπόφευκτων, όπως παρουσιάζονται, διπλών μειώσεων στις συντάξεις τους, κινδυνεύουν και με επιπλέον περικοπή του μερίσματός τους από το ΜΤΣ, το οποίο για περίπου… 50 χρόνια δεν εφαρμόζει συστηματικά τη νομοθεσία και δεν μπορεί πλέον να εξυπηρετήσει τα τεράστια χρέη του.

Πηγές του ΥΠΕΘ έλεγαν στην «Εφ.Συν.» ότι δεν «στοιχειοθετείται» ευθύνη υπουργών, που είναι αρμόδιοι μόνο «για τον έλεγχο της νομιμότητας και όχι της σκοπιμότητας». Από τα στοιχεία όμως των ίδιων των πορισμάτων προκύπτουν αβίαστα και ανεξέλεγκτες εξακολουθητικές σοβαρές παραβάσεις της νομοθεσίας και όχι μόνο ανεπάρκεια και κακοί χειρισμοί από πλευράς υπευθύνων. Μόνο από τις επενδύσεις στο Χρηματιστήριο (ακόμα και το 1999 όταν είχε σκάσει η «φούσκα») η συνολική ζημιά που εμφανίζεται να έχει υποστεί το ΜΤΣ από τις καθ” υπέρβαση του νόμου επενδύσεις ανέρχεται στα 101 εκατ. ευρώ.

Πάντως, αν και σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.» από το ΥΠΕΘ «υπάρχει θέμα αντικατάστασης», μέχρι και χθες, ο πρόεδρος ή μέλη του Δ.Σ. του ΜΤΣ παρέμεναν στη θέση τους, αν και έχουν παρέλθει τέσσερις μήνες από την αποστολή στο υπουργείο των επίμαχων πορισμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο προϊστάμενος του λογιστηρίου του ΜΤΣ έχει πτυχίο… γεωλόγου.

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατούσε στο Ταμείο αποτελεί και το γεγονός πως από την ελλιπή μηχανογραφική υποστήριξη και την απουσία ελέγχου της διαδικασίας καταβολής μερίσματος, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο καταβολής μερισμάτων και σε μη δικαιούχους. Με υπεύθυνη δήλωση που υπογράφει ο ίδιος ο προϊστάμενος του λογιστηρίου δεν μπορεί να βεβαιώσει την ορθότητα των υπολοίπων των ισοζυγίων, διότι οποιοσδήποτε στο λογιστήριο μπορεί να διενεργήσει εγγραφές εν αγνοία του!

Η «κρυφή» μελέτη

Οι τεράστιες ευθύνες των υπευθύνων του ΜΤΣ προκύπτουν και από το γεγονός ότι από το 2006, ήδη, οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΜΤΣ) γνώριζαν ότι οι συσσωρευμένες ζημιές από οικονομικές και διαχειριστικές ατασθαλίες Διοικήσεων των τελευταίων 14 ετών οδηγούσαν σε κατάρρευση το Ταμείο των απόστρατων αξιωματικών.

Η σχετική μελέτη όμως ιδιωτικής εταιρείας (Deloitte), η οποία μάλιστα είχε παραγγελθεί από το τότε Διοικητικό Συμβούλιο του ΜΤΣ, παραδόθηκε σε φάσεις από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο 2006 και παραλήφθηκε από επιτροπή υπηρεσιακών παραγόντων, πετάχτηκε στο «καλάθι των αχρήστων» και οι ιθύνοντες συνέχισαν τις παράνομες δραστηριότητές τους, όπως ήταν η παράνομη διανομή μερίσματος, η υπέρβαση του νόμιμου ορίου των επενδύσεων, η σκόπιμη σύνταξη ανακριβών και εσφαλμένων ισολογισμών, απολογισμών, προϋπολογισμών κ.λπ.

Κώφευσαν μπροστά στα συμπεράσματα της «αναλογιστικής-διαγνωστικής μελέτης βιωσιμότητας του ΜΤΣ» που εκπόνησε η Deloitte -και αποκαλύπτει η «Εφ.Συν.», η οποία έκρουε από τότε τον κώδωνα του κινδύνου διατυπώνοντας ακόμα και την εκτίμηση ότι:

«Το έτος 2018 το Ταμείο θα βρεθεί σε κατάσταση αδυναμίας πληρωμής μερισμάτων»!

Μια εκτίμηση η οποία μάλιστα διατυπώθηκε χωρίς να έχουν ληφθεί υπόψη από την εταιρεία που διενήργησε τον έλεγχο, καθώς της είχαν αποκρυβεί οι σωρευμένες ζημιές που είχαν ελαττώσει ήδη από τότε τα κεφάλαια του ΜΤΣ. Επισημαινόταν, παρ” όλα αυτά, στη μελέτη ότι:

* Το Ταμείο δεν έχει μητρώο ακινήτων και δεν γνωρίζει τα ποσοστά ιδιοκτησίας επ” αυτών.

* Το 2004 τα κέρδη του ήταν μικρότερα από το μέρισμα που διανεμήθηκε.

* Τα κεφάλαιά του μειώνονται κάθε χρόνο και στο διάστημα 2000-2004 διανέμονταν ήδη ποσά που ξεπερνούσαν τα έσοδα με τη μέθοδο της ανάλωσης αποθεματικών και άλλων πιστωτικών υπολοίπων.

Κι όπως αποδείχτηκε πέντε χρόνια μετά, όταν επιτέλους τον Δεκέμβρη του 2011 δόθηκε εντολή για τη διενέργεια επίσημου ελέγχου από Ειδική Οικονομική Επιθεώρηση του Εθνικής Αμυνας, από την έκθεση για τη χρήση του 2011, το Ταμείο στην πραγματικότητα είχε ήδη από το έτος 2007 εξαντλήσει όλα τα κεφάλαιά του και προκειμένου να διανέμει «μέρισμα» δανειζόταν, υποθηκεύοντας έτσι τη μελλοντική του περιουσία!

Επί σειρά ετών, το ΜΤΣ μοίραζε στους δικαιούχους ένα ποσό ως «μέρισμα» που υπολόγιζε αυθαίρετα καθώς στην πραγματικότητα παρουσίαζε ζημιές, λάμβανε δάνεια και εκποιούσε ακίνητα και μάλιστα σε χαμηλές τιμές και επιπλέον δεν συνέτασσε ποτέ πίνακα διάθεσης κερδών, όπως απαιτεί η νομοθεσία.

Ακόμα, οι διοικήσεις του ΜΤΣ απέκρυπταν τις ζημιές του αναγράφοντάς τες ως «αποσβεστέο μέρισμα» στο ενεργητικό των ισολογισμών του! Δηλαδή, τα ποσά του μερίσματος που έδινε με παράνομο και αυθαίρετο τρόπο τα ενέγραφε στο ενεργητικό των ισολογισμών του ως… μελλοντική αξίωση και άρα ως ποσά που είχε λαμβάνειν, ενώ δεν τα ελάμβανε ποτέ πίσω ούτε τα συμψήφιζε με τα μερίσματα που έπρεπε να καταβάλει στους μερισματούχους τα επόμενα χρόνια!

Χαρακτηριστική περίπτωση κακοδιαχείρισης της ανυπολόγιστης ακίνητης περιουσίας του αποτελούν οι συμβάσεις που υπεγράφησαν από διοικήσεις του ΜΤΣ με την κοινοπραξία PICAR (Τράπεζα Πειραιώς και Καρούζος) για την παραχώρηση στην τελευταία και την εκμετάλλευση από αυτήν του κεντρικού κτιρίου του ΜΤΣ όπου σήμερα λειτουργεί το εμπορικό κέντρο «ΑΤΤΙΚΑ». Το 2000 υπέγραψε σύμβαση με την κοινοπραξία, η νομιμότητα της οποίας, όπως και οι συμβάσεις ανάθεσης επίβλεψης των μελετών και των εργασιών για την ανακαίνιση του κτιρίου, διερευνώνται από την Εισαγγελία του Στρατοδικείου.

Ανεξάρτητα από αυτό, το 2003 το ΜΤΣ υπέγραψε ιδιωτικό συμφωνητικό με την PICAR για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, χωρίς την έγκριση του εποπτεύοντος υπουργείου, με την υπ” αριθμ. 504/2003 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους να σημειώνει πως η τροποποίηση αυτή δεν παράγει έννομα αποτελέσματα διότι έχει συναφθεί κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας.

Και για τη νέα τροποποίηση της αρχικής σύμβασης της 12-11-2010 δεν υπάρχουν στοιχεία ότι εγκρίθηκε από το εποπτεύον υπουργείο, ενώ από τις προβλέψεις η ζημιά του Ταμείου ανέρχεται στα 39,2 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικό είναι ότι το ΜΤΣ εμφανίζει ως αξία κτήσης του μεγάρου που έχει παραχωρήσει στην PICAR το ποσό των 223.958.800 εκατ. ευρώ, ενώ η ίδια η κοινοπραξία εμφανίζει εύλογη αξία για το κτίριο στις οικονομικές καταστάσεις του 2010 το ποσό των 604.110.000 εκατ. ευρώ.

Ακόμη και το 2011 το Ταμείο μόνο κατά το α” και β” τρίμηνο μοίρασε και πάλι μέρισμα ύψους 68,8 εκατ. ευρώ, παρ” όλο που δεν είχε κέρδη και παρ” όλο που είχε ενημερωθεί εγγράφως από τους επιθεωρητές ότι δεν μπορούσε να το κάνει, αλλά και παρά την αρνητική εισήγηση του γενικού διευθυντή του. Απίστευτη δε ακούγεται η διαπίστωση της έκθεσης ότι τα ποσά του μερίσματος που διανέμονται υπολογίζονται με λάθος τρόπο από το…1969!

Ο «παραλογισμός» με τις μετοχές της Γενικής

Το Δ.Σ. του ΜΤΣ το 1997 και ενώ είχε την πλειοψηφία των μετοχών της Γενικής Τράπεζας (68,5%) αποφάσισε να γίνει αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ενώ δεν ήταν σε θέση να συμμετάσχει σ” αυτήν, χάνοντας έτσι την πλειοψηφία που μέχρι τότε είχε. Το 2005 το Ταμείο, ενώ είχε μειωμένα ίδια κεφάλαια και ζημιά άνω των 50 εκατ. ευρώ, δανείστηκε χρήματα για να διατηρήσει το ποσοστό τού 10,44% που τότε κατείχε, διαθέτοντας 10,4 εκατ. ευρώ σε μετοχές της Γενικής.

Η απόφαση «ψευδώς» αναφέρει ότι η καταβολή του ποσού αυτού «κινείται στις ταμειακές δυνατότητες» του ΜΤΣ. Το ΜΤΣ δανείστηκε 10,5 εκατ. ευρώ από τον ΕΛΟΑΣ (Ειδικός Λογαριασμός Αλληλοβοήθειας Στρατού (πρώην ΤΑΣ), κατόπιν τα κατέθεσε στην Τράπεζα της Ελλάδος ως εγγύηση και ακολούθως έλαβε ισόποσο δάνειο από την Alpha Bank, το οποίο και χρησιμοποίησε για να λάβει μέρος στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Γενικής Τράπεζας.

Είναι απορίας άξιον γιατί το ποσό δεν δόθηκε απευθείας για την αγορά των μετοχών, αλλά κατατέθηκε πρώτα σε άλλη τράπεζα (ως ενέχυρο) για να χορηγηθεί στη συνέχεια δάνειο από άλλη τράπεζα! Σημειώνεται πως κατά την επιθεώρηση της χρήσης του 2011 το Ταμείο δεν προσκόμισε στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι υπέβαλε στο εποπτεύον υπουργείο τα απαραίτητα οικονομικά και λοιπά στοιχεία για να λάβει αρμοδίως τη σχετική έγκριση.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών