Κ.ΗΣΥΧΟΣ:Πρακτικές αλληλεγγύης και κοινωνική οικονομία. Το μάθημα από Αργεντινή

 Του Κ.Ήσυχου,μέλους  της Π.Γ., υπεύθυνος γιά εξωτερική πολιτική και άμυνα του ΣΥΝ- Υποψήφιος ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ στη Β΄Αθηνών*

Η πλήρης και τεχνιτή ισοτιμία πέσο – δολαρίου που προηγήθηκε την επέλαση του Δ.Ν.Τ.(δολαριοποίηση της οικονομίας με τις βαθιές παραγωγικές ασυμμετρίες μεταξύ Αργεντινής –ΗΠΑ) ήταν η χαριστική βολή στα θεμέλια της πραγματικής οικονομίας της Αργεντινής που επέφερε την απόλυτη κατάρρευση της εξαγωγικής δραστηριότητας της χώρας, πολυποίκιλη και παραδοσιακή σε κρέας, σιτάρι, εσπεριδοειδή, βιομηχανικά προϊόντα, φαρμακευτικά προϊόντα, συνοδευομένη από τις ιδιωτικοποιήσεις της ενέργειας, της ύδρευσης, των τηλεπικοινωνιών, σιδηρόδρομων, αερομεταφορέων, ορυχείων χαλκού, χρυσού και νικελίου, αποτέλεσαν τις βασικές πολιτικές επιταγές του Δ.Ν.Τ. και της ντόπιας πολιτικής και οικονομικής ελίτ στην δεκαετία 1990-2001, που έγινε γνωστή ως το νεοφιλελεύθερο εργαστήριο της Λ. Αμερικής. « Αργεντινό θαύμα κατά των οπαδών του Μίλτον Φρίντμαν και εφιάλτης για τον πολύπαθο αργεντίνικο λαό. Στο απόγειο των πολιτικών της κυβέρνησης Ντε Λα Ρούα – Δ.Ν.Τ. ( 1999-2001) , το 63% του πληθυσμού της χώρας ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας. Η πιο παραστατική περιγραφή είναι η συλλογή ποιημάτων του Εδουάρδο Γαλεάνο « Στην χώρα των παχιών αγελάδων τα παιδιά πεθαίνουν από την πείνα». Σε διάστημα έξι ετών, πέντε εκατομμύρια αργεντινοί μετανάστευσαν στις ΗΠΑ, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Ευρώπη. Το 60% της νεολαίας ήταν στην ανεργία, οι ιθαγενείς του Βορρά αλλά και της Παταγονίας υπέφεραν από υποσιτισμό και αλκοολισμό, από την απαλλοτρίωση της γης τους από την Benetton, Nestle, Parmalaat, κ.λ.π . Η χρήση ναρκωτικών στη νεολαία εκτοξεύτηκε στο 250% σε 5 χρόνια, μόνο στο Μπουένος Άιρες. Τα αντικαταθλιπτικά χάπια σημείωσαν ρεκόρ 1200%, ιδιαίτερα στα μεσαία στρώματα των πόλεων που βίωναν τα αδιέξοδα της ανεργίας και της ανέχειας. Οι άστεγοι στο Μπουένος Άιρες μόνο, έφταναν τις 300.000 ψυχές. Η εγκληματικότητα και η παραβατικότητα αυξήθηκαν κατακόρυφα όπως και οι αυτοκτονίες. Εκατοντάδες χιλιάδες μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και μικρές και μεσαίες αγροτικές δραστηριότητες εξαφανιστήκαν, κάτω από το βάρος των αβάσταχτων χρεών στις τράπεζες. Το κοινωνικό πεδίο ήταν εκρηκτικό. Στις γειτονιές, ιδιαίτερα στις λαϊκές , πρωτοεμφανιστήκαν τα κοινά μαγειρεία (1997-2001), στα όποια πρωτοστάτησαν απλοί πολίτες. Τα νέα συνδικάτα CTA (που είχαν αποχωρίσει από τις την επίσημη κυβερνητική συνομοσπονδία) οργάνωσαν τα πρώτα παζάρια φαρμάκων για τους χαμηλοσυνταξιούχους, δημιούργησαν καμπάνιες οργάνωσης των ανέργων σε συλλόγους, σε κάθε γειτονιά, που είχε δημογραφικά στοιχεία μαζικών απολύσεων, συν-δημιούργησαν το αργεντίνικο κοινωνικό φόρουμ που μαζί με προοδευτικούς δήμους και κοινότητες, δημιούργησαν το εικονικό νόμισμα ανταλλαγής, το ΕΚΟΒΑΛΕ, ενώ οι επαγγελματίες άνεργοι, γιατροί, οικοδόμοι, κομμώτριες, ράφτρες και τεχνικοί, ανειδίκευτοι εργάτες το εικονικό νόμισμα τρουέκε. Η δημοφιλέστατη ποδοσφαιρική ομοσπονδία πήρε πρωτοβουλίες με την συλλογή ρούχων και σχολικών υλικών για άπορα παιδιά. Οι ρακοσυλλέκτες έστελναν κουτιά γάλακτος στους ιθαγενείς με την δωρεάν συνδρομή των συνδικάτων στους σιδηρόδρομους. Αυτά είναι λίγα παραδείγματα ανάμεσα σε εκατοντάδες δραστηριότητες κοινωνικής αλληλεγγύης που ενεργοποιήθηκαν στην Αργεντινή την περίοδο των βαρβάρων μέτρων των υποταγμένων κυβερνήσεων στο Δ.Ν.Τ. Οι καταλήψεις εγκαταλειμμένων εργοστασίων ήταν πάνω από 3,000 σε όλη τη χώρα. Όλα, δεν μπόρεσαν να συνεχίζουν να λειτουργούν με μορφές αυτοδιαχείρισης και ανταλλαγής προϊόντων ( barter exchange) στην Αργεντινή και το εξωτερικό. Σήμερα μόνο 17 συνεχίζουν να λειτουργούν παραδειγματικά. Το εργοστάσιο ειδών υγιεινής και πλακιδίων Ζανόν, στην επαρχία Νεουκέν, είναι το πιο πετυχημένο παράδειγμα. Με εξαγωγές σε πάνω από 13 χώρες και εσωτερικό δίκτυο διανομής των προϊόντων του σε εκατοντάδες συνεταιρισμούς κοινοτικούς και δημόσιους φορείς. Η ραχοκοκαλιά όλων αυτών των πολυποίκιλων κινημάτων ήταν η υψηλή πολιτικοποίηση, με στοιχεία αντί-νεοφιλελεύθερα και αντί-ιμπεριαλιστικά, μακριά από λογικές φιλανθρωπίας που ήταν αναπόφευκτες να υπάρχουν στις γενεσιουργικές τους διαδικασίες εξέλιξης.

* Απόσπασμα ης εισήγησης από την ημερίδα του Ινστιτούτου "Νίκος Πουλαντζάς" με θέμα "Πρακτικές αλληλεγγύης και κοινωνική οικονομία"